Avvalgi postlardan birida yozilgan muammoga qaytib, chuqurroq qarab ko'ramiz. Diniy manbada xudo ko'pchilik insonlarni (va qandaydir "jinlarni" ham) jahannam uchun yaratgani haqida aytiladi:
Biz jin va insdan ko'plarini jahannam uchun yaratganimiz muhaqqaqdir. (A'rof:179)
Ya'ni xudo bir odamni o'lishidan keyin jahannamga ketishi aniq-tiniq bo'la turib, uni yaratadi. Dinchilar bu muammoga shu odamning erkin irodasi bor, u jahannamga tushish-tushmaslikni erkin irodasi bilan tanlaydi, deb javoblashga urinishadi. Biroq ularning bu javobi o'zlarining diniy manbalariga zid keladi:
...sizlar faqat Alloh xohlagan vaqtdagina xohlarsizlar (Inson:30)
Sizlar faqat butun olamlar Parvardigori bo'lmish Alloh xohlasagina xohlarsizlar (Takvir:29)
Ya'ni shu dinga binoan hech qanday erkin iroda yo'q, xudo odamlarning nafaqat amallarini, balki xohishlarini ham 100% boshqaradi.
Savol:
Xudo nega jahannam uchun odam yaratadi?
Javob:
Bu gaplar xudodan kelmagan; xudo o'zi bormi-yo'qmi, bor bo'lsa jannat-jahannamga yuboradimi yoki yo'q, bu ma'lum emas. Dinlarni qadimgilar o'ylab topgan. Yuqoridagi "jahannam uchun yaratganmiz" oyatining g'oyasi - tamg'alash va qo'rqitish. O'sha zamonlarda dinga da'vat qilinayotgan odam shu dinga ishonmaydiganlarni ko'rsatib, "bular nega sening diningga ishonmaydi?" deb so'raganida, shu dinga chaqiruvchi kishi xayoliga kelganini aytgan, "ha endi ularni xudo shunday qilib yaratipti," deb jamiyatning bir qismiga "do'zaxiy" degan tamg'a yopishtirgan. Dinchilarning bu sodda masala ustida yo'q irodamish, yo'q qadarmish, yo'q qazomish, degan demagogiyasi sodda odamlarni laqillatish uchun o'ylab topilgan bo'sh gaplardir.
This comment has been removed by the author.
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
DeleteЎзингизга ўзингиз роса "ақлли" кўриниб кетяпсизми? Лекин бу ёқдан қараганда ўта аҳмоқ кўриняпсиз. Сизга илмий ва мантиқий услубдаги жавоблар кор қилмаслиги маълум бўлган. Бу ерда сизнинг услубингизда ўзингизга жавоб ёзаман. Дин сиз айтаётгандек содда кишиларни аҳмоқ қилиш учун тўқилган бўлса, унга фақат содда одамлар алданиши керак, ақлли инсонлар бу қадар содда алдовга учмаслари керак, шундайми?..
Delete1.Лекин дунёга устозлик қилган, фалсафа ва ақл мезонининг асосчиси ўлароқ барча эътироф қиладиган, Арастудан кейин "Иккинчи Муаллим" номини олган Фаробий мусулмон эди. Ўз замонасидаги сизнинг даҳрий боболарингиз, ҳаммаслакларингизга айнан ақл мантиғи асосида Исломнинг ҳақ эканини исботлаб берди. Дунёнинг азалий эмаслигини балки унинг Яратувчиси бўлиши шарт эканини ақл рад қила олмайдиган услубда баён қилди.
2.Алжабр вал Муқобаланинг муаллифи, алгебранинг асосчиси Хоразмий ҳам сиз даъво қилаётгандек, содда алдовга учадиган, аҳмоқ бўлмаган. Бу киши ҳам ўзининг мусулмонлигидан фахрланган ва китобларининг барчасини ўзини мусулмончиликка ҳидоят қилган Аллоҳ таолога ҳамд айтиш билан бошлаган. "Алжабр"нинг муқаддимасида бу китобни мусулмонлар ҳисоб китобларида, мерос ва васият ҳамда тақсимотларида қийналмасинлар учун ёзганини очиқ айтган..
3. Ернинг юмалоқ эканини, унинг айлана масофаси қанча эканини илк тригонометрик усуллар ёрдамида исботлаган Беруний ҳазратлари ҳам соф мусулмонлардан бўлган..У киши мусулмончиликни сиз каби алжираб, аҳмоқлар йўли, демаган...
Агар бу мисолларни давом эттирсам уларнинг рўйхатининг ўзи минглаган саҳифаларга сиғмайди.. Хўш, шундай экан сизнинг аҳмақона версиянгизга кўра Фаробий, Хоразмий, Беруний, Замахшарий, Фарғоний, Марғиноний.....каби минглаб алломалар аслида аҳмоқ бўлишганми? Бу саволга ҳамма бир овоздан, йўқ, деб жавоб беради. Улар алломаи замон бўлишган ва уларнинг ақл борасидаги етукликларига ҳеч ким шубҳа қилмайди, тўғрироғи шубҳа қила олмайди. Энди сизнинг услубингизда ўзингизга савол:
1.Сиз Фаробийдан ҳам ақллимисиз?
2. Сиз Берунийдан ҳам ақллимисиз?
3. Сиз Хоразмийдан ҳам ақллимисиз?
4.
5.
1^5.
Шу мантиқнинг ўзи билангина ҳам ҳақиқий аҳмоқ сиз ва сизнинг каби даҳрийлар экани маълум бўлиб турибди.
Лекин янада инсоф кўзингиз очилишидан умид қилиб, юқорида сиз мисол келтиришни яхши кўрадиган Инсон 30 ва Таквир 29 оятларнинг асл тўғри маъносини келтирсам:
DeleteБу икки оятда ҳам Аллоҳ таоло инсонга ихтиёр берганини таъкидламоқда. "Ва Аллоҳ хоҳласагина, сизлар ҳам хоҳларсиз". Инсон 30. Яъни Аллоҳ таоло сизларни ихтиёрли қилиб яратишни хоҳлаган ва яратган. Шу имтиёзни У Зот сизларга бергани учунгина хоҳиш сифати сизларда бор. Агар Аллоҳ сизларга бу сифатни беришни хоҳламаганида эди, сизлар хоҳиш сифатига ўзларингча эга бўла олмас эдинглар. Бу маънони қувватловчи оят айнан шу оятнинг юқорисидаги 29чи оятдир. Унда шундай дейилади:"Албатта, бу(сура)эслатмадир. Бас, ким хоҳласа ўз Роббисига йўл олади". Яъни ким ўзидаги ихтиёр сифатини ишлатиб, Аллоҳнинг йўлига юрса, демак ўша йўлга юра олади. Оятлар эса бир эслатма холос. Булар инсонни мажбурловчи куч эмас.
Бу оятни ҳар ким калласига келгандек таржима қилаверса албатта хатолар қалашиб чиқаверади. Лекин бу хатолар аслида оятнинг эмас, балки фаҳмсиз калланинг хатосидир.
Таквир 29чи оят ҳам айнан ихтиёр инсонга берилган имтиёзлардан бири эканини таъкидлайди: "Оламларнинг Роббиси Аллоҳ хоҳламаса, сизлар хоҳлай олмассизлар". Яъни Аллоҳ хоҳламаганида с сизларга ихтиёр сифатини бермас эди. У замон сизлар ихтиёрсиз бўлиб қолардинглар. Бу оятнинг ҳам юқорисига қарасак, биз таъкидлаётган маъно янада равшанлашади: "27. У (Қуръон) оламларга эслатмадан бошқа нарса эмас.28. Сизлардан мустақим бўлишни хоҳловчилар учун".Таквир сураси. Яъни Қуръон фақат эслатма холос, сизлардан ким бу эслатмани қабул қилиб, ўз ихтиёри ила тўғри, мустақим йўлга юрса ўзи учун фойдали йўлга юрган бўлади. Аслида, дастлаб Инсонда ихтиёр борлиги очиқ айтилгач, бунинг ортидан ихтиёр сифатини унга Аллоҳ таоло неъмат қилиб берганини эслатиш учунгина сиз кесиб келтираётган кейинги оятни айтган: "30. Оламларнинг Роббиси Аллоҳ хоҳламаса, сизлар хоҳлай олмассизлар". Яъни Аллоҳ хоҳламаганида сизларга ихтиёр сифатини неъмат қилиб бермас эди. У замон сизлар ихтиёрсиз бўлиб қолардинглар. Шундай экан эслатмага қулоқ солиб, ўз ихтиёринглар билан тўғри йўлга юринглар, дейилмоқда! Икки оятнинг ҳам бир бирига ўта мувофиқлигини кўряпсизми? Ҳали Китоб шаклига келиб улгурмаган, турли жойларда келган Қуръон оятларини бу қадар дақиқ ва мантиқий услубда мувофиқлаштириш ўша давр имкониятларига кўра мумкин бўлмаган иш эди. Сиз бўлса қаёқдаги хоин, ҳасадгўйларнинг гапини сирға қилиб, қулоғингизга тақиб юрибсиз! Хуллас, бу мавзуда ҳам сизнинг хиёнатингиз очиқ кўриниб турибди. Яна ўхшата олмадингиз... Агар инсофингизни еб битирган бўлсангиз, яна шу каби шармандаликда давом этаверинг. Сиз бу сафсатангизга узоғи билан сизнинг савиянгиздаги аҳмоқларнигина ишонтира оласиз... Менга шулар ҳам бўлаверади, десангиз ўзингиз биласиз..
>Дин сиз айтаётгандек содда кишиларни аҳмоқ қилиш учун тўқилган бўлса, унга фақат содда одамлар алданиши керак
Delete>фақат содда
Shu yerdagi "faqat" so'zini qayerdan oldingiz?
Keltirganingiz olimlarga kelsak. Birinchidan, Saudiya Arabistoni Majlis al-Sho'ro a'zosi Ibrohim Al-Bulayhiy bilan intervudan:
"...G'arb yozuvchilari ko'rsatadigan musulmon faylasuf va olimlarni sanaydigan bo'lsak, masalan Ibn Rushd, Ibn Al-Hayzam, Ibn Sino, Al-Farobiy, Al-Roziy, Al-Xorazmiy, ko'ramizki, ularning bari yunon madaniyati toliblari bo'lib, [Islomiy] oqimdan tashqarida bo'lishgan. Ular bizning madaniyatda taniqsiz bo'lishgan. Biz hatto ularning kitoblarini yoqdik, tajovuz qildik, ularga qarshi ogohlantirdik va ularga shubha va nafrat bilan qaradik. Fikrlarini rad etganimiz odamlar bilan qanday qilib faxlanishimiz mumkin?...": http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/3264.htm
Ikkinchidan, Xorazmiyni fors tarixchisi al-Tabariy "majusiy" deb atagan: http://books.google.co.uz/books?id=3Sfrxde0CXIC&pg=PA40&lpg=PA40&dq=al-khwarizmi+religious+views&source=bl&ots=l4G6zrvpmq&sig=o2A1bl5VtzR4qv106irkxdyUH_I&hl=en&sa=X&ei=TSL2UcqPI4LX4ASEyIGABg&redir_esc=y#v=onepage&q=al-khwarizmi%20religious%20views&f=false
Galilei va Koperniklar ham o'zlarini "xristian" deb atashgan, bundan ularning darhaqiqat xristian bo'lishgani kelib chiqadimi yoki fanatik dindorlardan ehtiyotkorliklarimi?
Uchinchidan, Beruniy Quron "fan ishiga aralashmaydi, fan sohasiga tajovuz ham qilmaydi," degan; bu dinchilarning "mana Quronda ilmiy haqiqatlar yozilgan" degan iddaosiga teskari: http://www.themuslimtimes.org/2012/01/science-and-technology/al-biruni-the-great-pioneer-of-science
To'rtinchidan, Farobiy va Ibn Sino ateist bo'lishgani, sunniy islomda taqiqlangan Ilm al-Kalom bilan shug'ullanishgan haqida ma'lumotlar bor: http://www.asharis.com/creed/articles/ledrs-understanding-the-battle-between-the-philosophers-and-mutakallimoon-that-was-first-kicked-off-by-jahm-bin-safwaan.cfm
http://books.google.com/books?id=779JPlxYtGoC&pg=PA83&lpg=PA83&dq=al-farabi+atheist&source=bl&ots=zUZTNh6G2z&sig=kuMeV7eatOWh50IQHjcVDkYmAKQ&hl=en&sa=X&ei=S_IBUorrCKSQyAHujIDwCw&ved=0CHEQ6AEwBw#v=onepage&q=al-farabi%20atheist&f=false
Beshinchidan, Yer yumaloqligini Eratosfen Beruniydan asrlar oldin aniqlagan, ekvatorini ham o'lchab bergan.
Zamaxshariy va boshqa allomalarga kelsak. Ularning diniy qarashlarini bilmayman, lekin aminmanki, ular siz kabi badjahl dinchi bo'lishmagan.
Qolaversa, bu yerda biz shaxsiyatlarni, kishilarni emas, aynan diniy manbalarni qarayapmiz.
>Инсон 30 ва Таквир 29 оятларнинг асл тўғри маъносини келтирсам:
Бу икки оятда ҳам Аллоҳ таоло инсонга ихтиёр берганини таъкидламоқда. "Ва Аллоҳ хоҳласагина, сизлар ҳам хоҳларсиз".
Unday emas. "фақат Аллоҳ хоҳлаган вақтдагина хоҳларсизлар" deb yozilgan. "Xohlagan vaqtdagina" degan joyini tashlab ketib, umuman boshqacha ma'no chiqaryapsiz.
>"Оламларнинг Роббиси Аллоҳ хоҳламаса, сизлар хоҳлай олмассизлар". Яъни Аллоҳ хоҳламаганида с сизларга ихтиёр сифатини бермас эди.
>Аллоҳ хоҳламаганида сизларга ихтиёр сифатини неъмат қилиб бермас эди. У замон сизлар ихтиёрсиз бўлиб қолардинглар. Шундай экан эслатмага қулоқ солиб, ўз ихтиёринглар билан тўғри йўлга юринглар, дейилмоқда!
Gap aylantirish. Quron turganda, o'zingizdan bironta ham so'z qo'shmang, "ixtiyor" degan so'zni ham. Yoki siz Allohmisiz? Quronda aytilmagan gaplarni yozib, o'zingizcha qo'shimcha qilyapsiz.
Тутриқсизликнинг энг паст нуқтасидан туриб, ёзилса шу каби алаҳсираш юзага чиқади.. Бир икки шахснинг алломалар борасидаги қарашлари уларнинг мусулмон бўлмаган, деган хулосани бермайди. Агар сиз шунақа хулосани беради десангиз, табиийки, сизнинг ишингизга ярагани учун шу хулосани чиқараётган бўласиз... Дастлаб даҳрийлар деярли йўқ эди.. Улар пайдо бўлиб, Исломнинг асос матнларига шубҳа билан қарай бошлашгач, бизнинг мусулмон алломаларимиз уларга диний матнлар орқали эмас, балки Калом илми, яъни фалсафий қарашлар билан жавоблар беришди.. Табиийки, айрим олимлар уларнинг бу ишларини ёқлашмади, лекин бу уларни ҳеч ким ёқламаган, дегани эмас.. Бу борада сизнинг савиянгиз кўчирмачиликдан бошқасига етмайди..To'rtinchidan, Farobiy va Ibn Sino ateist bo'lishgani, sunniy islomda taqiqlangan Ilm al-Kalom bilan shug'ullanishgan haqida ma'lumotlar bor: манашу жумладан сизнинг тоза манқурт эканингиз кўринади. Калом билан шуғулланса атеист бўлмайди. Калом илми нима эканини бизга шу ерда айтиб бера оласизми? Калом илми қандай илм? Фақат кўчирмачилик қилиб, ўзингиз тушунмаган нарсани бу ерга қўйманг, ҳаммага кулги бўляпсиз...
ReplyDelete...Unday emas. "фақат Аллоҳ хоҳлаган вақтдагина хоҳларсизлар" deb yozilgan. "Xohlagan vaqtdagina" degan joyini tashlab ketib, umuman boshqacha ma'no chiqaryapsiz.
Сиз оятдаги"Xohlagan vaqtdagina" деган жойини бизга кўрсатинг. Агар шу жумла оятда бўлса, мен кечирим сўрайман, агар бу жумла, яъни хоҳлаган вақтдагина" жумласи ушбу икки оятда ҳам бўлмаса сиз кечирим сўрайсизми? Кимдир шундай таржима қилган бўлса, у унинг хатоси.. сиз эса хатонинг орқасидан Америкага кетяпман деб Африкага кетаётган заволли бирисиз. Бунинг эса фарқига ҳам бормаяпсиз..
Gap aylantirish. Quron turganda, o'zingizdan bironta ham so'z qo'shmang, "ixtiyor" degan so'zni ham. Yoki siz Allohmisiz? Quronda aytilmagan gaplarni yozib, o'zingizcha qo'shimcha qilyapsiz.
Бекорларни айтибсиз. Қуъон турганда, унинг муфассирлари турганда, сизнинг хулосангизни олишмаслиги аниқ. Мен эса сизга ўхшаб унга янги сўз қўшмаяпман, балки оятнинг тўғри тафсири қандай бўлишини келтиряпман. Ихтиёр арабча, унинг ўзбекчаси хоҳиш бўлади.. буни билмайсиз, лекин "ўзингизча "алломалик" қилишдан ҳам уялмайсиз...