Tuesday, July 2, 2013

Zilzila

Diniy manbada xudo yer tebranmasligi uchun tog'lar, adashmasligimiz uchun yo'llarni barpo qilgani haqida aytiladi. Ikkinchi iddaoning kulguli ekani ayon (yo'lni odamlar qo'yadi; yura-yura so'lmoq, asfalt yotqizib esa shosselar quriladi), shuning uchun yer tebranmasligi iddaosiga qaraylik. Birinchidan, yer silkinishlari baribir ro'y berib turipti, demak tog'lar yordam qilmayapti. Ikkinchidan, tog'lar yer tebranishi oldini olmaydi, aksincha, ular zilzilalar ketidan hosil bo'ladi (sayyora tektonik platolari bir-biriga urilib, turtilib-surtilib bo'rtib chiqadi). Ko'p zilzilalar tog'li mintaqalarda ro'y bergan (rasm).

Savol:

Nega diniy manbada tog' va zilzilalar borasida jiddiy xato qilingan?

Javob:

Bu diniy manba qadimgi afsona va rivoyatlarga asoslangan. Xudodan kelmagan. Agar diniy manba rostdan ham xudodan kelganida edi, unda geologik hodisalar bexato, ochiq-oydin tushuntirilgan bo'lur edi.

3 comments:

  1. Зилзила таббий жараён. Қадимги юнон файласуфи "ер сувда сузади" деган. Ростдан хам ернинг қуйи қатламлари суюқ лавалардан иборат. Тебраниш фақат зилзилага хос сўз эмас. Акс холда, бешикнинг тебраниши хам зилзила деб хисобланарди. Зилзиланинг тез тез рўй бериб туриши эса Ернинг тириклиги ва фаоллигидан дарак беради. Бу худди инсоннинг юраги уриб тургани каби. Демак мантиқан ўйланса, ер мудом тебраниб турмаслик учун уни тутиб турувчи нимадир бўлиши керак. Ўша нимадир тоғлардир :
    ТОҒЛАРНИНГ РОЛИ
    Қуръон диққатни тоғларнинг жуда муҳим геологик функцияларига тортади: Ер уларни ( одамларни) тебратмаслиги учун унда мустаҳкам турувчи тоғларни (пайдо) қилдик ... («Анбиё» сураси, 31-оят) Оятда хабар берилишича, тоғлар Ердаги силкинишларнинг олдини олиш функциясини бажаради. Қуръон нозил қилинган пайтда бу чин ҳақиқатни хеч ким билмас эди. Бу ҳақиқат олиб борилган замонавий геологик тадқиқотлар натижасида яқиндагина очилди. Илгарилари тоғлар Ер юзасида қад кўтарган бўртмалар холос, деб тушунилар эди. Аммо олимлар унинг асло бундай эмаслиги ва тоғ илдизи номини олган қисмлар пастга қараб тоғларнинг баландлигидан 10-15 баробар кўпроқ кириб кетганлигини кашф қилишди. Мана шу хусусияти билан тоғлар чодирни мустаҳкам тутиб турувчи мих ёки қозиққа ўхшаш ролни ижро этади. Мисол учун, чўққиси Ер юзасидан тахминан 9 км баланд бўлган Эверест тоғининг 125 км (77,7 миля)дан чуқурроқ илдизи бор Тоғлар Ер қобиғини ташкил этувчи жуда катта тектоник плиталарнинг кўчиши ва тўқнашуви натижасида ҳосил бўлади. Иккита тектоник плита тўқнашганда улардан кучлироғи бошқасининг тагига сирғалиб киради, тепада қолгани эса қайрилади ва тепаликлар ҳамда тоғлар шаклини олади. Пастда қолган қатлам ер тагига кириб боришда давом этади ва пастга қараб чуқур узайтма ясайди. Пировардида, олдинроқ айтиб ўтганимиздагидек, тоғлар Ер юзида кўриниб турувчи қисми каби пастга томон чўзилган катта қисмга эга бўлади.

    ReplyDelete
  2. Иккинчи масала.
    АГАР тафаккур қилнса, буни тушиниш қийин эмас асло. Ерда йўлларни пайдо қилиниши бу, инсон юриши қулай бўлган йўллар. Яъни тасаввур қилинг Ерни фақат Чўққилар у Уммонлар шаклида яратганида инсон бирор ерни манзил қилолган, ва у ердан бошқа ерга осон бора олармиди. йўқ. Бцни тушиниш учун Тоғдан ошиб ўтиш азобини ўйлаб кўрсангиз бас. Аллох буюк ақл ва қудрат сохибидир. Аллох барча нарсани тартиби билан яратган зотдир. Аллоху акбар!

    ReplyDelete
    Replies
    1. Yozganlaringiz tog'li mintaqalarda ham zilzilalar sodir bo'lib turishi faktiga zid kelyapti.

      >тасаввур қилинг Ерни фақат Чўққилар у Уммонлар шаклида яратганида инсон бирор ерни манзил қилолган, ва у ердан бошқа ерга осон бора олармиди

      Chorvoqqa borganmisiz? Odamlar tog'larda asfalt yo'llar yotqizishdi, bemalol avtomobilga o'tirib sayohat qila olasiz.

      Delete